Μπότσαρης, Μάρκος

(Σούλι 1790 – Καρπενήσι 1823). Αγωνιστής του 1821. Γιος του Κίτσου Μ., υπήρξε από τις επιφανέστερες και ηρωικότερες μορφές της Επανάστασης. Παρακολούθησε από νεαρή ηλικία τον πατέρα του σε όλες τις ενέργειές του εναντίον του Αλή. Διέμεινε στην Κέρκυρα και κατατάχτηκε ως υπαξιωματικός στο σύνταγμα των Αλβανών που είχαν οργανώσει οι Γάλλοι στα Επτάνησα. Όταν ο Αλής πολιορκήθηκε από τα σουλτανικά στρατεύματα, οι Σουλιώτες - υπό τον Νότη Μ. - ήρθαν από τα Επτάνησα, με την υπόσχεση του σουλτάνου ότι θα τους ξανάδινε το Σούλι, και πολέμησαν εναντίον του Αλή. Οι Τούρκοι όμως αρνήθηκαν να τηρήσουν την υπόσχεσή τους και τότε οι Σουλιώτες κηρύχτηκαν κατά του σουλτάνου, με αντάλλαγμα από τον Αλή την ελεύθερη εγκατάστασή τους στο Σούλι. Τις διαπραγματεύσεις τις έκανε ο Μάρκος Μ., ο οποίος έφτασε κρυφά στα Γιάννενα και έγινε δεκτός με φιλοφρονήσεις από τον Αλή. Η συμφωνία επικυρώθηκε με ανταλλαγή ομήρων. Έτσι, τον Οκτώβριο του 1820, τριακόσιοι Σουλιώτες, κατέλαβαν και οχυρώθηκαν στο φρούριο των Βαρνάδων και ύστερα στο Σούλι και στην Κιάφα. Ο Μάρκος, με διακόσιους ιππείς, διέλυσε στους Κομψιάδες μια τουρκική εφοδιοπομπή κι έστειλε τα τρόφιμα στο Σούλι, ενώ ο ίδιος απέκρουσε στη θέση Πέντε Πηγάδια 5.000 Αλβανούς. Ακολούθησε η κατάληψη του φρουρίου της Ρηγάσας και ο Μάρκος σημείωσε διαδοχικές νίκες κατά των Τούρκων στους Βαρνάδες, Δραμασούς, Κασμηρά, Ραψίστα, Πλάκα, ‘Αρτα κλπ. Η Επανάσταση είχε κηρυχτεί και προόδευε στην Ελλάδα, αλλά το Σούλι περιζωνόταν απειλητικά από τα σουλτανικά στρατεύματα του Χουρσίτ. Ο Μάρκος Μ., κατέβηκε στην Κόρινθο να ζητήσει ενισχύσεις και κοινές ενέργειες για να σωθεί το Σούλι. Αποφασίστηκε τότε η ατυχής εκστρατεία υπό τον Μαυροκορδάτο. Το εκστρατευτικό σώμα χωρίστηκε στο Κομπότι και το τμήμα του Μάρκου Μ. προχώρησε προς τα Πέντε Πηγάδια, όπου ύστερα από σκληρό αγώνα στην Πλάκα (30 Ιουνίου 1822) κατόρθωσε να ανοίξει δρόμο μέσα από τις τουρκικές φάλαγγες. Η συμμετοχή του Μ. στη μάχη του Πέτα δεν μπόρεσε να αποτρέψει την καταστροφή και όταν το Σούλι παραδόθηκε, με τη συμφωνία της 28ης Ιουλίου 1822, ακολούθησε τον Μαυροκορδάτο στο Μεσολόγγι. Εκεί πολέμησε, μαζί με άλλους Σουλιώτες, κατά την πρώτη πολιορκία του Ομέρ Βρυώνη. Μετά τη λύση της πολιορκίας, ο Μ. διαδραμάτισε με το κύρος του σημαντικό ρόλο για να καταπαύσουν οι αντιθέσεις μεταξύ των οπλαρχηγών, και όταν διορίστηκε στρατηγός της Δυτικής Στερεάς, επειδή είδε ότι μερικοί δυσαρεστήθηκαν για την εκλογή του, έσκισε το δίπλωμα λέγοντας ότι όποιος είναι άξιος θα το πάρει αύριο μπροστά στον εχθρό. Στο μεταξύ η προφυλακή της στρατιάς του Μουσταή πασά της Σκόδρας, από 5.000 Αλβανούς υπό τον Τσελαλεδίμπεη, κατέβαινε από την κοιλάδα του Αχελώου και βρισκόταν κοντά στο Καρπενήσι. Ο Μάρκος ανέλαβε με ενθουσιασμό την εναντίον τους επιχείρηση με 350 εμπειροπόλεμους Σουλιώτες, αφού συνεννοήθηκε με άλλους οπλαρχηγούς να ενισχύσουν την επίθεση του τη νύχτα της 9ης Αυγούστου 1823. Επειδή όμως ήταν παρών μόνο ο Κίτσος Τζαβέλας, ο Μάρκος Μ. επιτέθηκε μόνος του. Οι Τούρκοι βρέθηκαν απροετοίμαστοι, πανικοβλήθηκαν και μερικοί κλείστηκαν στο περιτοιχισμένο τμήμα του στρατοπέδου τους, όπου ήταν και η σκηνή του πασά. Ο Μάρκος Μ., αν και τραυματισμένος, προσπάθησε να ανεβεί στον μαντρότοιχο, αλλά μια σφαίρα τον βρήκε στο μέτωπο και έπεσε νεκρός. Κηδεύτηκε στο Μεσολόγγι και ο θάνατος του θρηνήθηκε ως εθνική απώλεια.